منظور از عبارت (قُل سِيرُوا فِي الْأَرْضِ) در قرآن کریم چیست‌؟ و ما کجا را باید بنگریم و به چه چیزی توجه کنیم؟

پایگاه پاسخگویی به سؤالات و شبهات (ایکس – شبهه): مقصود از "سیروا = امر به سیر کردن"، همان "گردش نمودن" است که معمولا با همین بدن مادی انجام می‌پذیرد، مانند رفتن از جایی به جایی دیگر.

اما، مقصود خداوند متعال از امر به «سِيرُوا فِي الْأَرْضِ – در زمین گردش کنید»، صرفاً "سفر" به هر شکل و دلیل و برای هر نتیجه‌ای نمی‌باشد، بلکه هدف بصیرت، رشد و کمال می‌باشد. چه بسا عده‌ای برای انجام معاملات تجاری، دائم در سفر باشند و چه بسا عده‌ای برای دیدن مناظر طبیعی و یا آثار تاریخی، به سفرهای متعددی بروند و هدف و مقصود از «سِيرُوا فِي الْأَرْضِ» برای آنان محقق نگردد.

یک – از این رو می‌فرماید که اولاً مقصود من از این سفر، صرفاً حرکت دادن بدن و جابجایی آن از یک نقطه به یک نقطه دیگر نمی‌باشد، بلکه سفر باید سبب تفکر، تعقل، بصیرت، درس و عبرت گردد.

«أَفَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَتَكُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ يَعْقِلُونَ بِهَا أَوْ آذَانٌ يَسْمَعُونَ بِهَا فَإِنَّهَا لَا تَعْمَى الْأَبْصَارُ وَلَكِنْ تَعْمَى الْقُلُوبُ الَّتِي فِي الصُّدُورِ» (الحج، 46)

ترجمه: آيا در زمين گردش نكرده‌اند تا دل‌هايى داشته باشند كه با آنها بينديشند، يا گوش‌هايى كه با آنها بشنوند؟ حقيقت اين است كه چشم‌ها كور نيست، بلكه دل‌هايى كه در سينه‌هاست كور است.

دو – صرف دیدن مناطق یا آثار متفاوت مهم نیست و هدف از این امر به  سفر نمی‌باشد، بلکه در حین سفر، "نظاره" کردن لازم است و نظاره با دیدن چشم فرق دارد؛ نظاره دیدن سیر یک حرکت، از آغاز تا  انجام می‌باشد؛ چنان که می‌فرماید به خلقت شتر و برافراشته شد آسمان و ... نظاره نمایید. از این‌رو، می‌فرماید: ابتدا "سیر" کنید و سپس "نظاره" نمایید: «سِيرُوا فِي الْأَرْضِ ثُمَّ انْظُرُوا».

سه – چنین گردشی [سیری] در زمین، گاه "هستی شناسی" را ارتقا می‌بخشد و گاه "درس و عبرتی" از تجارب می‌باشد. چه آن که تاریخ، سرگذشت و سرنوشت گذشتگان، همه تجربیات بشر امروزی در طول تاریخ می‌باشد و باید از آنها درس و عبرت بگیرد تا بتواند گامی جلوتر رود.

شناخت:

در یک آیه فرمود که در زمین سیر کنید و در چگونگی خلقت نظاره کنید. در این نظاره، می‌بینید که هر چه در زمین است، نبوده و سپس پدید آمده و همه چیز در حال تغییر است و موت و حیات استمرار دارد، پس نتیجه بگیرید که اولاً هر چه هست، خلقت حکیمانه‌ی خداوند متعال می‌باشد که ید مالکیت و تحت ربوبیت اوست و ثانیاً حیات به همین زندگی روی زمین ختم نمی‌شود و پس از مرگ، در عوالم دیگر امتداد دارد؛ بنابراین، این هستی شناسی مادی و طبیعی، در راستای توحید و معادشناسی قرار  می‌گیرد:

«قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ بَدَأَ الْخَلْقَ ثُمَّ اللَّهُ يُنْشِئُ النَّشْأَةَ الْآخِرَةَ إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ» (العنکبوت، 20)

ترجمه: بگو: در زمين بگرديد و بنگريد خداوند چگونه آفرينش را آغاز كرده است ؟ سپس خداوند (به همين گونه) جهان آخرت را ايجاد مى‌كند؛ يقيناً خدا بر هر چيز توانا است!

درس و عبرت:

در اغلب آیاتی که در آنها امر به "سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا" شده است، به "نظاره"ی سرگذشت و سرنوشت اقوام و پیشینیان توجه و تذکر داده شده است؛ لذا مقصود و هدف در این آیات، نه سفر برای تفریح و تجارت است و نه گردش و سیاحت برای دیدن مناظر طبیعی در زمین و یا چگونگی مهندسی و ساخت ابنیه‌ی تاریخی در گذشته! بلکه می‌فرماید: به اماکن که می‌رسید، تاریخ اقوام و سران‌شان را بنگرید تا ببینید که ادعاها، قدرت‌ها، انکارها و جرم‌های کنونی را مردمان پیش از شما نیز داشتند، حال ببینید که سرنوشت‌شان چه شد؟ آیا ادعاهایشان حقیقت داشت و یا به آمال بلند خود در زمین رسیدند؟!

سرنوشت قوم‌های نوح و لوط چه شد؟! مگر قدرت و امکانات اقوام عاد و ثمود کم بود (حتی به تناسب بیشتر از شما بود)، چه بلایی به خاطر لجاجت در کفر و ظلم بر سرشان آمد؟! فرعونی که طغیان کرده بود و فریاد الوهیت و ربوبیت سر می‌داد و سایر فرعونیان، به چه سرنوشتی دچار شدند؟! و همین‌طور سایر گردنکشان، جانیان، چپاولگران، ظالمان، خیانتکاران، هوسرانان و مجرمین در طول تاریخ؛ به چه رسیدند و کجایند؟! و همین‌طور است "سیر و نظر نمودن"، به سرگذشت اشخاص و اقوامی که حق را شناختند، به آن ایمان آوردند، به دعوت انبیا، رسولان و اولیای الهی لبیک گفتند، سختی‌ها کشیدند، رنج‌ها بردند، شکنجه‌ها شدند، محروم و مستضعف واقع شدند، محاصره و تحریم شدند، جنگ‌ها بر آنان تحمیل شد و به شهادت‌ها رسیدند و ...؛ اما راهشان پویا، پرچم‌شان برافراشته و نام‌شان شهره‌ی عام و خاص، و خودشان محبوب دل‌های سالم می‌باشند.

به عنوان مثال: سفر به شهرهای زیارتی را در نظر بگیرید؛ وقتی به حج یا تمتع می‌روید، چه می‌بیند؟! سلطه‌ی کفار بت‌پرست و چیدن‌ بت‌ها در حرم و پرستش آنها، و یا قبله شدن آن مکان مقدس، برای عبادت الله جلّ جلاله؟ آن مدینه‌ای که در آن ده‌ها جنگ بر پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله تحمیل شد، و آن همه ظلم به اهل بیت علیهم السلام شد، اکنون قبله‌ی جان‌های موحدان است.

در نجف، کربلا، کاظمین، مشهد و سامراء ...، هم تاریخ و سرنوشت معاویه‌ها، یزیدها، شمرها، حجاج‌ها، دوانقی‌ها، هارون‌ها و مأمون‌ها و عاقبت‌شان را می‌بینید، هم حقانیت، مظلومیت، دعوت و حرکت امامان علیهم السلام، و نتایجش در بیداری، بصیرت و قیام مسلمانان علیه کفر و ظلم، در طول تاریخ و هم معرفت، محبت، مودت، عشق و ارادت میلیونها انسان به آنان را می‌بینید.

***- بنابراین، در بیشتر آیاتی که در آن امر به «سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا» شده است، به سرگذشت طاغیان و یاغیان و فاسدان توجه داده شده است، تا  درس و عبرت برای همگان باشد؛ مانند:

●- «قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلُ كَانَ أَكْثَرُهُمْ مُشْرِكِينَ» (الرّوم، 42)

ترجمه: بگو: در زمين سير كنيد و بنگريد عاقبت كسانى كه قبل از شما بودند چگونه بود؟ بيشتر آنها مشرك بودند!

●- «قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ ثُمَّ انْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُكَذِّبِينَ» (الأنعام، 11)

ترجمه: بگو: در (روى) زمين بگرديد، سپس بنگريد كه عاقبت تكذيب كنندگان چگونه بوده است!

●- «قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُجْرِمِينَ» (النّمل، 69)

ترجمه: بگو: در روى زمين سير كنيد و ببينيد عاقبت كار مجرمان به كجا رسيد!

مشارکت و هم افزایی‌    - پرسش و نشانی لینک پاسخ، جهت ارسال به دوستان در فضای مجازی

پرسش:

منظور از عبارت (قُل سِيرُوا فِي الْأَرْضِ) در قرآن کریم چیست‌؟ و ما کجا را باید بنگریم و به چه چیزی توجه کنیم؟

پاسخ (نشانی لینک):

http://www.x-shobhe.com/shobhe/10310.html

پیوستن و پیگیری در پیام‌رسان‌ها: